Poziomy relacji społecznych

Relacje społeczne funkcjonują na wielu poziomach, z których każdy odgrywa odrębną rolę w kształtowaniu dobrostanu społecznego jednostki. Ponadto sposób, w jaki każda osoba definiuje pojęcie przyjaźni i jej doświadcza, jest różny i często ewoluuje na różnych etapach życia (Matthews, 1986).  Berkman i in.  (2000) zaproponowali kompleksowy model sieci społecznych i zdrowia, identyfikujący różne wymiary relacji społecznych:

1. Więzi intymne: obejmują bliskie relacje rodzinne i intymne związki partnerskie. Charakteryzują się wysoką intensywnością emocjonalną, wzajemnością i częstotliwością kontaktów. Relacje te często zapewniają najbardziej znaczące wsparcie emocjonalne i praktyczne.
2. Więzi relacyjne: obejmują bliskich przyjaciół i dalszą rodzinę. Chociaż nie są tak intensywne jak więzi intymne, zapewniają znaczące wsparcie emocjonalne i mogą mieć kluczowe znaczenie dla podtrzymywania tożsamości społecznej i poczucia własnej wartości.
3. Słabe więzi: to kontakty ze znajomymi, współpracownikami i członkami społeczności. Chociaż są mniej intensywne emocjonalnie, słabe więzi mogą być cenne dla wymiany informacji, wpływu społecznego i zapewnienia poczucia przynależności do społeczności.
4. Udział w życiu społecznym: obejmuje zaangażowanie w działania społeczności, wolontariat lub organizacje religijne. Taki udział może zapewnić poczucie celu i integracji ze społecznością.
5. Zaangażowanie społeczne: odnosi się do pełnienia znaczących ról społecznych, takich jak bycie pracownikiem, rodzicem lub liderem społeczności. Role te przyczyniają się do kształtowania tożsamości społecznej i poczucia wartości.

W badaniu przeprowadzonym przez Policarpo (2015) zidentyfikowano główne znaczenia przypisywane przyjaźniom: orientacja na rodzinę, orientacja na zaufanie, orientacja na siebie i orientacja na obecność.

Perspektywa kategorii zorientowanej na rodzinę postrzega przyjaźnie jako podobne do relacji rodzinnych lub wręcz stanowiące ich część, często obejmując osoby, z którymi więzi mają wymiar instytucjonalny, takie jak małżonkowie, dzieci, rodzice lub dziadkowie. Przykładami mogą być stwierdzenia takie jak „moje dzieci i mój mąż”, „moja rodzina” lub „jest dla mnie jak brat”.

Kategoria zorientowana na zaufanie koncentruje się na zaufaniu jako elemencie definiującym przyjaźń, niekoniecznie wiążąc się z bezwarunkowym wsparciem czy więzami rodzinnymi. Wyrażenia odzwierciedlające ten pogląd to „ktoś, komu całkowicie ufam”, „ktoś, na kogo zawsze mogę liczyć” lub „ktoś, komu powierzyłbym własne dziecko”.

Kategoria zorientowana na siebie definiuje przyjaźń jako środek wyrażania siebie i wsparcia osobistego, podkreślając rolę przyjaciela w ułatwianiu otwierania się przed innymi, autorefleksji i wzmacniania emocjonalnego. Przykłady obejmują „ktoś, kto wie o nas tyle samo, co my sami”, „ktoś, komu mówię wszystko/rzeczy, których nie mówię nikomu innemu” lub „ktoś, kto wspiera nas bezwarunkowo”.

Kategoria zorientowana na obecność opisuje przyjaźń jako stałą obecność i niezawodność, podkreślając wzajemną obecność w codziennym życiu i podczas ważnych wydarzeń. Przykłady to „ktoś, kto jest obecny w dobrych i złych chwilach” lub „ktoś, kto jest obecny, kiedy tylko tego potrzebujemy”.